Z całego serca zapraszam do lektury!

Ozdobą Wopławek był dwór z XIX wieku, położony w parku krajobrazowym. Tuż przed likwidacją PGR podjęto remont dworu, który przerwano na lat kilkanaście. Obecnie dwór jest remontowany przez nowego właściciela, który zakupił ruiny dworu wraz z parkiem i zabytkowym spichrzem. (Grunty majątku znajdują się w użytkowaniu innego właściciela). Park otaczający dwór został uporządkowany i stopniowo przywracany jest do dawnej świetności. Na terenie parku znajduje się Góra Zamkowa, pozostałość po dawnej strażnicy krzyżackiej.

Na północ (ok. 1 km) od Wopławek położona jest Kapliczna Góra. Na górze tej znajdują się ruiny kaplicy grobowej rodziny Schmidtseck z XIX wieku. Na Kaplicznej Górze stwierdzono także ślady osadnictwa z epoki żelaza. Wzmiankowana strażnica krzyżacka zlokalizowana była na terenie parku otaczającego dwór (grodzisko z ceramiką z wczesnego średniowiecza).

Ok. Te informacje są suche jak trzcina na zimę. Ale dają przedsmak tego, co można przeczytać w monografii. Oto ona:

Do dzisiejszych czasów zachowało się w Wopławkach kilka godnych uwagi obiektów, świadczących o zamożności jej poprzednich właścicieli i dawnej świetności tej miejscowości. Niestety większość z nich znajduje się obecnie w opłakanym stanie i wymaga natychmiastowego  remontu lub odbudowy.

Na szczególną uwagę zasługuje pałac (zwany również dworem), który położony jest  na łagodnym stoku opadającym w kierunku południowym - zdj.2. Czas powstania pałacu to druga połowa XVIII wieku. Obiekt  został wzniesiony na miejscu  drewnianej rezydencji, która spłonęła doszczętnie od pioruna (po odbudowie pałac ucierpiał znacznie podczas przejścia wojsk napoleońskich).Historia pałacu sięga 1664 roku, chociaż niektórzy badacze twierdzą, że jest to XIX wiek. Z tego okresu zachowały się niektóre ściany wtopione w obecną bryłę obiektu, znacznie grubsze od pozostałych. Dwór przebudowano po raz pierwszy w XVIII wieku.

Zdjęcie 1: Dwór w Wopławkach. Stan na dzień dzisiejszy.

Gruntowny remont i przebudowę obiektu przeprowadzili nowi właściciele. W 1806r.(data uwidoczniona na jednej z chorągiewek na dachu pałacu) został odbudowany jako ceglana budowla. W 1848r.( data uwidoczniona na fundamencie) do elewacji wschodniej zostało dobudowane nowe skrzydło, a pod koniec XIX wieku (data 1880r, na drugiej z chorągiewek na dachu) przebudowano wszystkie szczyty, nawiązując do neorenesansowego stylu. Główny korpus pałacu zbudowany jest na planie prostokąta, murowany z cegły i  przykryty  wysokim dachem dwuspadowym. W elewacji frontowej występuje trzyosiowy, dwukondygnacyjny ryzaklit zwieńczony naczółkiem o bogatym wystroju architektonicznym. Budynek pałacu zdobią szczyty walutowe z uskokami, przeplatane wazonami. Elewacje szczytowe dodatkowo ozdabiały gzymsy łukowe i poziome gzymsy kordonowe. Wewnątrz znajdowała się bogata stolarka schodów i boazerii. Salon zdobił stylowy, dziewiętnastowieczny kominek z szarego marmuru. Pałac częściowo podpiwniczony, ma dwutraktowy układ wnętrz ze schodami w centrum tylnego traktu, prowadzącymi do pokoi na poddaszu. Wszystkie wnętrza przykryte były stropami drewnianymi z  otynkowaną podsufitką - jedynie w piwnicach były ceglane sklepienia kolebkowe. Pałac usytuowany w centrum parku krajobrazowego o  powierzchni 13ha ze starym drzewostanem, założonym w XIX wieku, do którego wjeżdżało się przez osiemnastowieczną murowaną bramę wjazdową, która zachowała się do dziś (zdjęcie poniżej).

Zdjęcie 2: Nad bramą w kartuszu widnieje data budowy 1898r.

W 1945 roku w pałacu stacjonowały wojska radzieckie. Po 1945 roku w pałacu zamieszkali pracownicy PGR. Część pomieszczeń miała charakter socjalny. W 1972 roku postawiono nowy budynek biurowy i przeniesiono do niego z pałacu przedszkole i stołówkę.

Jak wynika z dokumentów jeszcze w 1964 roku w pałacu była boazeria dębowa zdobiona intarsją, a w 1977 roku odnotowano również XIX - wieczny kominek z szarego marmuru i dębowe schody z balustradą o kręconych tralkach. W 1977 roku wykonano dokumentację techniczną pałacu, stwierdzono jedynie nieznaczne pęknięcia ścian. W 1986roku opracowano projekt jego adaptacji na szkołę. W następnych latach pałac popadał coraz bardziej w ruinę. Z dawnego wyposażenia obiektu zachowały się jedynie: portret Fryderyka Wilhelma von Schmiedeseck z początków XIX w., portret męski z XVIII w., skrzynia z XVIII w., tarcza herbowa i fotel z XIXw. Z herbem rodziny von Schmiedeseck, oraz kilka książek z biblioteki pałacowej. Wszystkie zabytki, przechowywane w zbiorach Muzeum im.Wojciecha Kętrzyńskiego w Kętrzynie uratowała założycielka muzeum - Zofia Licharewa. Wśród osób badających historię pałacu panuje przekonanie, że jest to dosyć ciekawy i urokliwy obiekt, a to ze względu na mieszające się style. Dostrzec tu można barok czy neorenesans.

Kiedy na pod koniec lat osiemdziesiątych w pobliżu pałacu pojawiły się pojemniki na cement oraz kilku robotników budowlanych kręcących się obok pałacu, wśród mieszkańców Wopławek odżyła nadzieja, że w niedługim czasie pałac powróci do swojej dawnej świetności. Niestety zrobiono niewiele: zdjęto dachówkę z pałacu, dach przykryto folią, położono kilka desek na stropach pałacu i na kilka lat po robotnikach pozostały jedynie wspomniane wyżej pojemniki na cement.

Kilka lat temu od Agencji Nieruchomości Rolnych Skarbu Państwa nieruchomość, na której znajduje się pałac, nabył prywatny inwestor i przystąpił do remontu oraz odbudowy obiektu z przeznaczeniem na hotel lub pensjonat. Jednakże z rozmowy przeprowadzonej z właścicielem przez przedstawiciela prasy lokalnej wynika, że obiekt przedstawia dla niego znikomą wartość historyczną. Na swoim koncie ma już parę wyremontowanych pałaców. Jak twierdzi, remont obiektu może potrwać ponad pięć lat. Część mieszkańców Wopławek uważa, że obecny właściciel próbuje ingerować w pierwotny układ przestrzenny obiektu, dobudowując różne elementy (przykładowo baszta pomiędzy skrzydłem zachodnim i środkowym).Takie działania niewątpliwie wpłyną na urok budowli i nie oddadzą jej  rzeczywistego piękna. Osobiście sądzę jednak, że z uwagi na nadzór służb ochrony zabytków, jak również powiatowego inspektora nadzoru budowlanego, odbudowa obiektu musi się odbywać zgodnie z zatwierdzoną dokumentacją budowlaną. Mieszkańców Wopławek martwi również zamknięcie przez właściciela dojścia do parku, który był miejscem spacerów. Jest to jednak w pełni uzasadnione z punktu widzenia właściciela z  uwagi na konieczność zabezpieczenia przed kradzieżą materiałów budowlanych.

Godnym uwagi obiektem jest położony w niedalekiej odległości od pałacu i dosyć dobrze zachowany zabytkowy spichlerz zbożowy w stylu neogotyckim z końca XIX wieku, będący pozostałością dawnych zabudowań folwarcznych (zdjęcie poniżej).

Sąsiedni budynek gospodarczy pełniący obecnie funkcję obory (dawniej stajni) wskazuje również na duże tradycje w hodowli koni i bydła, a data "1856" wyryta na jednej ze ścian, przypuszczalnie wskazuje rok budowy tego obiektu. Z dawnych budynków użytkowych doskonale zachował się także budynek kuźni:

Zdjęcie 4: Zabytkowa kuźnia - obecnie w fazie remontu.

Natomiast dużo gorzej, wybudowany z czerwonej cegły obiekt pełniący w przeszłości funkcję mleczarni.

Po lewej stronie drogi do Karolewa znajdują się pozostałości kaplicy rodziny von Schmiedeseck, stojącej na cmentarzu rodowym na Górze Kaplicznej. W budyneczku obok kaplicy dawniej mieszkał grabarz, który pilnował cmentarzy (po prawej stronie drogi do Karolewa znajdował się cmentarz kalwiński). Na początku lat dziewięćdziesiątych miejscowi ludzie rozebrali kaplicę poewangelicką, bo potrzebowali cegły (obecnie pozostała jedynie ściana frontowa i część ściany bocznej w ruinie), rozkradziono również nagrobki na obu cmentarzach. Powoli znikają ostatnie ślady po ludziach, którzy tu żyli i tworzyli historię tych ziem.

Zdęcie 5: Kapliczka rodziny von Schmiedeseck. Pozostała po niej tylko jedna ściana.

Na terenie miejscowości Wopławki zachowało się w dość dobrym stanie kilka budynków mieszkalnych, zwanych przez mieszkańców "kamieniakami", z uwagi na zastosowany przy ich budowie materiał w postaci kamieni polnych różnej wielkości. Powoli jednak ich pierwotny wygląd ulega zmianie, gdyż ściany tych budynków pokrywane są tynkiem, natomiast dachówki wymieniane są na bardziej nowoczesne pokrycia dachowe.

Na wspomnianej już wcześniej Krwawej Górze (141 m), zwanej również "Wopławską Górą", na północny wschód od miejscowości Wopławki, w pobliżu naturalnego oczka wodnego zwanego przez miejscową ludność "wodopojem", w otoczeniu kępy drzew oraz kilku innych mniejszych kamieni, znajduje się głaz narzutowy (granit szary) wysokości 0,96m i obwodzie 3m, upamiętniający bitwę litewsko-krzyżacką, z wyrytą datą 1311r. i dwoma skrzyżowanymi mieczami. Kilka lat temu kamień został zabrany z tego historycznego miejsca i przewieziony do Kętrzyna w pobliże kościoła Św. Jerzego. Dzięki interwencji Wojewódzkiego Konserwatora Ochrony Przyrody w Olsztynie Pani Marii Mellin, kamień powrócił na swoje pierwotne miejsce.

Zdjęcie 6: Głaz - pamiatka po bitwie litewsko-krzyżackiej.

W górę >

Podyskutuj o zabytkach na Forum.

Przejdź >